مواد رها کننده چه تاثیری بر کیفیت محصولات پلاستیکی دارند؟

برای آسانتر جدا شدن قطعه قالبگیری شده از قالب و جلوگیری از چسبیدن محصول به قالب، از ماده ای به نام جدا کننده یا رهاساز (مواد رها کننده) استفاده می شود.
در فرایند های قالبگیری که طی آن پلیمر مذاب، تحت فشار بسیار زیاد شکل دهی می شود، نظیر قالبگیری فشاری، تزریقی، دمشی و ... حضور ماده جدا کننده بسیار لازم است. در قالبگیری تزریقی مذاب پلاستیکی در داخل قالب به شدت فشرده می شوند.
تحت این فشار شدید، پلاستیک سرد شده و کمی هم جمع شدگی حول مرکز پیدا می کند.
مجموع این امور سبب پیدایش فشار بسیار عظیمی می شود که باعث قفل شدن پلاستیک به سطح قالب می گردد و ضرورت استفاده از عامل جدا کننده را به وجود می اورد.
مواد رها کننده به دو گروه تقسیم می شوند:
۱- داخلی، که به آمیزه پلاستیک افزوده می شود.
۲- خارجی، مستقیما در تماس با سطح قالب قرار می گیرد.
جدا کننده داخلی قالب که به آمیزه پلاستیک افزوده می شود، در حین فرایند شکل دهی به سطح پلاستیک مهاجرت کرده و با ایجاد یک لایه نازک چرب امکان جدا شدن آسان را فراهم می کند.

برای مواد قالب گیری که در دماهای بالا شکل داده می شود از مواد رها کننده  داخلی استفاده می کنند، این مواد که مستقیما در آمیزه حضور دارند, دمای ذوب شان باید کمی پایین تر از دما قالبگیری باشد تا از دیگر مواد همراه جدا شود و به سطح قطعه مهاجرت کند. مثل استئارات روی با نقطه ذوب ۱۳۳ درجه سانتی گراد و استئارات کلسیم با نقطه ذوب ۱۵۰ درجه سانتی گراد.
مواردی مانند پارافین واکس ها, محلول های پلی وینیل الکل، اسپری تفلن، ورق های پلی استر، تفلن، پلی اتیلن و سلوفان که در عملیات قالبگیری دستی بر روی قالب نشانده می شوند، چون مستقیما وارد آمیزه سازی رزین نمی شوند ماده افزودنی به شمار نمی آیند، بلکه از این مواد به نام جدا کننده های خارجی نام می برند.
سیلیکون یکی از مشهورترین جدا کننده هاست و در کاربری های داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می گیرد.
اگر روی سطح قطعه پلاستیکی یا بطری را بخواهند برچسب یا رنگ بزنند، این لایه نازک سیلیکونی باید از سطح آن زایل شود.
اِروزیل روی سطح قالب تشکیل لایه بسیار نازکی را می دهد که به قطعه پلاستیکی در حال سرد شدن اجازه چسبیدن به قالب را نمی دهد و جدا شدن از ان را آسان می کند.
در ارتباط با تهیه فیلم ها، مواد جدا کننده را عامل لغزاننده می نامند و از آن در تولید فیلم های پلی اتیلن استفاده می کنند. به نحوی که سطح لایه های نازک فیلم های تهیه شده، هنگام تا شدن روی هم امکان چسبندگی به یکدیگر را پیدا نکنند. به این منظور مواد مختلفی را به آمیزه فیلم های گروه پلاستیک های اُلفینی و وینیلی اضافه می کنند و به این ترکیبات عامل ضد چسبندگی Anti-blocking agent نیز می گویند. مانند پودر تالک، سیلیس, یا خاک دیاتومه. همچنین از واکس هایی که دارای نقطه ذوب بالا هستند نیز استفاده می کنند تا با تشکیل لایه ای بین دو فیلم از چسبیدن و بلوکه شدن آن ها جلو گیری کند.

نوشته: سعید نعمتی