حضور حلقه بنزنی در واحد ساختاری پلی اتیلن ترفتالات ، خواص حرارتی برجسته ای را به آن می بخشند، از آن جمله می توان به گستره ذوب بالا، درجه حرارت انتقال شیشه ای نسبتا زیاد و آستانه تخریب حرارتی بالای آن اشاره نمود.
دمای ذوب بالا، درجه حرارت انتقال شیشه ای زیاد, شفافشت و زیبایی ظاهری، تحمل فشار، بی خط بودن از نظر سمیت و مجاز بودن از نظر تماس با مواد غذایی، مقاوت در برابر عبور گاز دی اکسید کربن و قابلیت عایق الکتریکی عالی از ویژگی های مهم این پلاستیک به حساب می آید.
از فیلم های پت به خاطر پایداری در برابر گرما نداشتن سمیت، بو و مزه در امور بسته بندی استفاده می شود.
پلی اتیلن ترفتالات یک پلیمر نیمه بلوری است که مانند هر پلاستیک بلوری دیگر درجه بلورینگی روی خواص آن اثر مستقیم دارد. این پلاستیک از جمله معدود پلاستیک هایی است که درجه بلورینگی آن توسط فرایند می تواند کنترل شود، در حالی که برخی از پلاستیک های بلوری دیگر مانند پلی استال و نایلون ها در حین سرد شدن به صورت خود به خود بلوری می شود و از این روش نمی توانند تحت این فرایند قرار گیرند.
خواص مکانیکی پلی اتیلن ترفتالات :
پت از پلاستیک های پر مصرف در صنعت پلاستیک می باشد که خواص مکانیکی خوب، پایداری ابعادی و استحکام بالای این پلیمر باعث شده که فشار بیش از ۱۰۰ psi را تحمل کرده و نیز در مقابل عبور گاز CO2 از خود مقاومت خوبی نشان دهد، به همین دلیل است PET برای نگهداری انواع نوشیدنیهای دارای گاز کربنیک مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان بهترین جایگزین شیشه برای بطری نوشابه ها شناخته شده است. به دلیل درجه حرارت ذوب کریستالی بالای این پلیمر، و دمای انتقال شیشیه ای نسبتا زیاد آن، این پلاستیک خواص مکانیکی خوب خود را تا حوالیC ° ۱۲۵ حفظ می کند.
انواع و گونه های PET (پلی اتیلن ترفتالات)
در کشور عزیزمان ایران به دو صورت پت تولید می شود:
گرید بطری
گرید الیاف
پس از فرایند پلیمریزاسیون، این پلاستیک به صورت چیپس تولید می شود و گریدهای مختلفی ازآن تولید می گردد، که گونه های فیلم والیاف از اهمیت بیشتری برخوردارند و در صنایع پایین دستی طی فرآیندهای مخصوص به خود، به محصولات نهایی شکل دهی می شوند.
PET به صورت (آمورف)وبلوری(کدر)تولید می شود و مورد استفاده می گیرد.
برای دستیابی به پلاستیکی با شفافیت ظاهری زیاد، ابتدا دمای آن را تا (C ° ۲۸۰-۲۵۰)بالا برده و در حالت مذاب ناگهان آن را سرد می کنند.
در مرحله دوم دمای پلیمر را به کمتر از (C ° ۸۰) که زیردرجه انتقال شیشه ای آن است می رسانند در چنین حالتی امکان بلوری شدن از پلاستیک سلب می شود و ملکول ها در حالت آمورف قرار می گیرند که شفافیت ظاهری آن را به دنبال دارد.
اگر در مرحله دوم عمل سرد کردن پلیمر مذاب به آرامی انجام شود، بلورهای درشت اسفرولایت تشکیل می گردند، و پلی(اتیلن ترفتالات) تشکیل شده پلاستیکی کدر و سخت خواهد بود که دمای ذوب کریستالی آن حوالی (C ° ۲۶۵) خواهد بود.
اگر فیلم جامد آمورف PET مجددا تا بالاتر از درجه حرارت انتقال شیشه ای (C ° ۱۰۰-۹۵)، و سپس کشیده شود، بلورهای لایه ای حاصل از تنش کششی تشکیل می شوند.
این بلورها کوچک هستند و در شفافیت محصول ایجاد اختلال نمی کنند، محصول بدست آمده بسیار چقرمه تر و قوی تر از حالت آمورف و حتی حالتی است که در آن بلورهای اسفرولایت تشکیل شده بودند .
اگربه این محصول آرایش یافته بلوری حرارت داده شود و دمای آن به حوالی (C °۱۵۰)افزایش یابد، درجه بلورینگی آن افزایش می یابد و خواص آن نیز بهبود پیدا می کنند.
این مرحله از فرآیند حرارتی برای تهیه الیاف و فیلم ها مورد استفاده قرار می گیرد.
PET به صورت عمده، الیاف، فیلم های مود استفاده در صنایع غذایی و بهداشتی، فیلم های عکاسی، و قطعه سازی مورد استفاده قرار می گیرد:
۱ - الیاف: نام پلی استر برای این پلیمر معمولا در جایی به کار می رود که تهیه الیاف از این زرین مورد نظر است.بیش از ۷۰% تولید PET در جهان به الیاف پلی استر آن اختصاص دارد.
۲ - فیلم: نام پلی(اتیلن ترفتالات)یا به اختصار (پت) PET بیشتر برای کاربرد فیلم های این پلاستیک در صنایع غذایی و بهداشتی آن که ۲۲% سهم بازارهای جهانی را تولید این پلاستیک شامل می گردد.به کار برده می شود،همچنین ۶% از تولید PET در جهان به تولید فیلم عکاسی از آن اختصاص دارد.
۳ - قطعه سازی: ۲% از محصول جهان در تولید قطعات، عایق ها و غیره از این پلاستیک مهندسی به کار برده می شود.
در کشور عزیزمان ایران (بر عکس آمار مصرف این پلاستیک در جهان) از آن بیشتر برای تولید (فیلم) بطری نوشابه، استفاده می شود زیرا با توجه به سبک، محکم شفاف و ارزان بودن، PET نسبت به شیشه و فلز ترجیح داده می شود.
کتاب پلاستیک های مهندسی و فوق مهندسی (مهندس نعمتی)
