آیا گذاشتن یک خط مکانیزه بازیافت و شستشوی پلاستیک ها به صرفه است؟
اولین سوالی که در موضوع مقاله مطرح می گردد این است که چه زمانی ما می توانیم یک خط بازیافت مکانیزه قرار دهیم؟
زمانی که میزان ضایعات پلاستیک ما به اندازه روزانه ۴ تن برای پلاستیک های سخت و ۱ تن برای پلاستیک های نرم مانند پلی اتیلن گرید فیلم(نایلون) و سلفون و گونی و غیره برسد ما نیاز به خط مکانیزه بازیافت داریم.
در برخی از جلسات مشاوره ها دوستان مطرح می کنند که مثلا من روزانه ۲ تن پت دارم آیا می توانم خط بگذارم؟
جواب این است. خیر.
زمانی گذاشتن خط مکانیزه توجیه اقتصادی دارد که شما روزانه برای مثال۴ تن پت و سایر پلاستیک های سخت نظیر بادی و لاک ای بی اس و یا های ایمپکت داشته باشید.
یک خط مکانیزه بازیافت شامل چه اجزایی می باشد؟
یک خط مکانیزه بازیافت پلاستیک شامل :
۱ - تسمه نقاله ورودی
۲ - آسیاب
۳ - فلات تانک
۴ - آبگیر یا سانتری فیوژ
۵ - خشک کن
البته این اجزاء برای پلاستیک های روآبی شامل فیلم های بسته بندی, بطریهای شیر, مواد شوینده, سبد و قطعات تزریقی مناسب می باشد.
برای پلاستیک هایی نظیر پت از دستگاه هات واش و دستگاه فرکشن و در صورت آلودگی زیاد بار حتی در پلاستیک های روآبی نیز از هات واش در کنار سایر اجزاء استفاده می گردد.
مقایسه یک خط مکانیزه بازیافت با خط سنتی:
۱ - از ابتداء پس از آسیاب که در هر دو حالت یکسان است, انتقال مواد از آسیاب به فلات تانک توسط ماردون انجام می شود ولی در حالت سنتی توسط نیروی انسانی انجام می گردد که همین موضوع علاوه بر این که زمان زیادی صرف می نماید. ضمنا" بر کیفیت بار نیز تاثیر منفی دارد.
انتقال بار بوسیله ماردون هم سرعت کار و هم کیفیت و تمیزی بار را افزایش می دهد زیرا در همین مرحله هم شستشو انجام می گردد.
(منظور از بار در این مقاله پلاستیک هایی می باشند که توسط آسیاب خرده شده اند و در واقع منظور همان پرک می باشند)
۲ - در یک خط مکانیزه:
پلاستیک های روآبی و زیر آبی براساس دانسیته از یکدیگر تفکیک می گردند بنابراین بار خالصتری تولید می گردد. این کار در فلات تانک انجام می شود در فلات تانک مواد خرد شده آسیابی فرصت می یابند تا بر اساس دانسیته جدا شوند.
استفاده از فلات تانک به خالص سازی بار کمک شایانی می کند.
در حالی که در خط سنتی از وان های شستشو استفاده می کنند که نه پارویی برای تمیز کردن بار دارد و نه دارای لجن گیر می باشد
و یا در مواردی خط های سنتی دارای مخزن بسیار باریک شستشو دارای چند پارو و بدون لجن گیر می باشند که این نوع دستگاهها نیز سنتی محسوب می شوند زیرا هیچ امکاناتی برای تخلیه لجن ندارند و صاحب خط می بایست پس از شستشوی چند تن پلاستیک تمام آب کثیف فلات تانک را تخلیه نماید که این موضوع نیز غیر اقتصادی می باشد و ضمنا" بسیار پرزحمت و زمان بر است (طراحی فلات تانک نیز بسیار در جداسازی بار موثر است.
برخی فلات تانک ها که از روی فلات تانک های چینی ها کپی برداری شده اند تفکیک و تمیزی بار زیادی ندارد و برای ضایعات پلاستیک ایران مناسب نمی باشند که در مقاله ای مجزا به آن می پردازیم)
۳ - پس از فلات تانک در خط مکانیره بار به سانتری فیوژ منتقل می گردد. استفاده از سانتری فیوژ ضمن گرفتن خیسی, موجب شفافیت بار نیز می گردد. استفاده از آبگیر از نوع مچاله کن در خطوط سنتی آب کثیف را در پرک ها نگه می دارد.
اگر هم از آبگیر استفاده نشود که برخی خطوط سنتی فاقد آن می باشند.
هنگام فروش بار در خصوص میزان خیسی و رطوبت باقی مانده در بار پرک شسته شده بین خریدار و فروشنده در مورد درصد رطوبت باقی مانده مشکلاتی ایجاد می گردد.
ضمنا" چون از آبگیر مکانیزه استفاده نمی گردد بار پرک این نوع شستشو ها بوی بسیار بدی می دهد و در زمان گرانول کردن نیز رطوبت در بار باقی می مانده و همچنین از نظر ظاهر نیز دارای رنگ تیره ای می باشد. بوی بد ضایعات به واسطه شستشو در چندین مرحله گرفته می شود که در خط مکانیزه این مهم انجام می شود.
۴ - استفاده از خشک کن سبب گرفتن رطوبت باقی مانده می گردد و در زمان تبدیل پرک ها به گرانول, گرانول باکیفیتی ایجاد می گردد.
۵ - اگر از آبگیر و خشک کن مکانیزه استفاده نگردد فعالان بازیافت به ناچار به طور پیوسته برای فروش بار مجبور به استفاده از افزودنی هایی مانند رطوبت گیر و اسانس و روشن کننده می باشند که آنها نیز هزینهای تولید را افزایش می دهند.
البته این افزودنی ها زمان تبدیل بار به گرانول استفاده می گردد.
مقایسه خط مکانیزه و سنتی از نظر نیروی انسانی و فضای مورد نیاز:
۱ - از نظر نیروی انسانی:
برای انجام مراحل شستشو و جداسازی روزانه ۵ تن یک خط مکانیزه بازیافت تنها به ۳ الی ۴نفر نیروی انسانی نیاز دارد درحالی که یک خط سنتی به تعداد حداقل ۷-۸ نفر نیروی انسانی نیاز دارد.
طبق تجربه معمولا همین نیروی انسانی مشکلات عدیده ای را برای فرد صاحب کارگاه ایجاد می نماید از جمله :
حقوق بالاتر نسبت به سایر کارگران با توجه به نوع کار, یکسان نبودن کیفیت بار, متوقف شدن کار در اثر غیبت این افراد .
بنابراین اگر حقوق یک سال این تعداد نیروی انسانی محاسبه گردد معادل گذاشتن یک خط مکانیزه است.
ضمن این که یک خط مکانیزه یک سرمایه گزاری است که برای صاحب کار نیز باقی می ماند بدون دردسرها و مسائل خاص نیروی های انسانی .
۲ - مقایسه از نظر ظرفیت و فضا :
شستشوی سنتی فضای بسیار زیادی اشغال می کند.
برای مثال برای خشک کردن ۳۰۰ کیلو پلاستیک از نوع نرم مانند نایلون فضایی معادل ۱۲ متر مربع را به مدت ۲۴ ساعت می گیرد. در حالی که زمانی که از سانتری فیوژ در خط مکانیزه استفاده می گردد
به دلیل سرعت بالا ۱۵۰ کیلو برای پلاستیک های نرم تا ۵۰۰ کیلو و حتی ۱ تن در ساعت را به تنهایی در فضایی به مساحت ۱ مترمربع آبگیری می نماید.
۳ - مقایسه کیفیت بار :
کیفیت بار خط های مکانیزه مشابه کیفیت بارهای ضایعاتی به اصطلاح پا دستگاهی می باشد. به تجربه زمانی که بار خروجی خطوط مکانیزه به خریداران ارسال گردیده است
از نظر ظاهر و شفافیت بار بسیار مشابه بار پا دستگاهی بوده است به نحوی که خریدار به این موضوع اذعان داشته اند.
بنابراین بار حاصل از خطوط مکانیزه به قیمت ۲۰۰ الی ۳۰۰ تومان به ازاء هر کیلو بالاتر فروخته می شود.
اصولا بار خط مکانیزه بازیافت جلوتر از این که تولید گردد به فروش می رسد.
۴ - مقایسه میزان مصرف انرژی و آب:
طبق آمارهایی گرفته شده است از مشتریانی که خط مکانیزه این شرکت را دارند, میزان هزینه یک خط مکانیزه معادل نصف حقوق یک نفر نیروی انسانی می باشد
ضمن این که در خط های سنتی نیز مصرف برق به واسطه استفاده از آسیاب و غیره وجود دارد و به دلیل راندمان پایین تر این دستگاهها مدت زمان بیشتری در خطوط سنتی روشن می باشند که این خود میزان مصرف برق و آب را افزایش می دهد.
نتیجه گیری: در صورت داشتن روزانه ۴-۵ تن ضایعات پلاستیک زنده یک خط مکانیزه به دلیل کیفیت بالاتر بار خروجی, سرعت و دقت بیشتر, ظرفیت بالاتر و حذف نیروهای انسانی به مراتب نسبت به خط سنتی مقرون به صرفه تر و اقتصادی تر است. برای یک فعال بازیافت پلاستیک, در یک خط مکانیزه ابتداء تنها میزان سرمایه گزاری اولیه بیشتر است, در حالی که خط سنتی نیز همین سرمایه توسط نیروی انسانی مصرف می گردد بدون این که به راندمان و بازدهی یک خط مکانیزه دست یابد.
نوشته: فاطمه ارشادی
