الیاف یک دسته بزرگ از پلیمرها می باشند که تولید آنها از اواخر قرن نوزدهم آغاز گردید. تا پیش از آن از الیاف طبیعی پنبه و پشم استفاده می شد.به دلیل این که این الیاف نازک و طولشان کم بود به هم می پیچیدند به این عمل ریسیدن یا spinning می گویند.
الیاف ماده اولیه صنعت نساجی می باشند.
خصوصیت یک لیف عبارتند از:
۱ - نسبت زیاد طول به قطر
۲ - استحکام
۳ - خاصیت الاستیسیته
۴ - جذب رنگ
۵ - قابلیت ریسندگی
۶ - مقاومت در برابر نور و حلال
ساختار فیزیکی:
نیمه بلوری هستند برخی مانند کولار و نامکس کریستالی می باشند.
نمایی از لیاف نامکس و کولار
الیاف داری پایداری دمایی بالایی می باشند به این معنا که دمای ذوب و تخریبشان ۲۰۰ درجه سانتی گراد می باشد.
الیاف در جهت اصلی کشیدگی یا آرایش یافتگی کاملا متفاوت نسبت به جهت عمود بر محور اصلی دارند, این خواص متفاوت نتیجه کشیده شدن در فرایند ریسندگی می باشد.
الیاف نساجی به دو دسته تقسیم می شوند:
۱ - الیاف کوتاه
۲ - الیاف بلند
الیاف کوتاه تبدیل به نخ می شوند.
الیاف بلند در صنعت نساجی طولشان ممکن است به صدها متر برسد.
الیاف مصنوعی به چه ترکیباتی می گویند؟
الیاف مصنوعی صرفا از مواد شیمیایی تهیه می شوند. بنابر این دارای ساختمان سلولزی یا پروتئینی نیستند. طبیعت در ساخت آنها نقش ندارد و تنها با اجرای فرایند های شیمیایی ساختمان لیفی به آنها داده می شود. در اینجا به سه گروه از این الیاف اشاره می شود:
۱ - پلی آمید ها؛ نظیر الیاف تهیه شده از نایلون ۶۶,پرلون و ریلسان
۲ - پلی استرها؛ نظیر الیاف داکرون, ترویرا, ترگال, تریلن و تترون
۳ - مشتقات وینیلی؛ ماننداکریلیک, ارلن, ساران و PVC
همانطور که قبلا بیان شد هر کدام از الیاف مصنوعی یا طبیعی دارای ویژگی های مثبت یا ضعف هایی هستند که استفاده از آن لیف خالص را برای استفاده در منسوجات با مشکلاتی رو به رو می کند.
از چه روشهایی برای بهبود خواص الیاف مصنوعی استفاده می کنند؟
به منظور بهبود خواص و ارتقاء کیفیت نظیر اتو پذیری, رنگ پذیری بهتر, جذب رطوبت ظاهر بهتر احساس مطبوع تر زیر دست و... الیاف اعم از مصنوعی و طبیعی را با هم مخلوط کرده (مخلوطی از دو یا سه لیف) و سپس نخ ریسی می کنند. در اثر این اختلاط بسیاری از ضعف های آنها رفع شده و آثار بهبودی کاملا ملموس و قابل مشاهده است. مانند پنبه و پلی استر و یا پشم و پلی استر(برای مصارفی نظیر فاستونی) که در صد و جنس هر کدام از اجزای الیافی مخلوط شده و به کار رفته در ساختار تارو پود پارچه فاستونی, جهت اصلاع مصرف کننده در حاشیه پارچه نوشته می شود. مثلا (۶۵% polyester & 35% wool) .
الیاف پلی استر به صورت مخلوط با الیاف پشم و پنبه جهت ایجاد حس طبیعی بهتر و بهبود خواص الیاف طبیعی به کار برده می شود.
الیاف بشور- بپوش از اختلاط الیاف پلی استر با پنبه به دست می آید.
در این گونه موارد لیفی که سهم بیش از ۵۰% از کل مخلوط را در اختیار دارد از نظر خصوصیات پارچه بیشترین تاثیر را روی خواص آن پارچه می گذارد.
شکل الیاف پلی استر-پنبه
در جدول زیر طبقه بندی الیاف در سه گروه ارائه شده است که در ان الیاف به صورت خالص و مخلوط مورد استفاده قرار می گیرد.
الیاف طبیعی | الیاف بازیابی شده | الیاف مصنوعی |
پنبهکتانکنفپشمابریشمکرکمو | ویسکوز رایوناستات سلولزتری استات سلولزالیاف پلی نوزیکالیاف کازئینی | پلی استر(داکرن, تترن, ترویرا,ترگال, تریلن و...)الیاف نایلن ۶۶,نایلون ۶(پرلن), نایلون ۱۱(ریلسان)اکریلیک(ارلن و مداکریلیک)آرامید(کولار و نامکس)پلی اتیلنپلی پروپیلنکربن و گرافیت |
