قالب‌گیری یکی از مهم‌ترین فرایندهای تولید هر ماده‌ایست. به غیر از تولیدات ظروف شیشه‌ای که بیشتر از هر چیزی هنر فرد را نشان می‌دهند، اکثر تولیدات نیاز به یک قالب خاص دارند. البته طرح‌های اولیه هر محصولی می‌تواند به‌صورت عادی و بدون قالب انجام شود، اما وقتی صحبت از تولید انبوه یک قطعه پیش می‌آید بحث فرق می‌کند. در این لحظه، تولید یک قالب مناسب به مهم‌ترین تصمیم یک تیم تولید بدل می‌شود. پس بهتر است در تولیدات انبوه؛ آن‌هم تولید پلاستیک به بهترین شیوه قالب‌گیری آن توجه داشته باشیم. قالب گیری‌ها این شانس را به ما می‌دهند، تا انواع و اقسام اشکال را از قطعات ذوب‌شده پلاستیکی به دست بیاوریم. برخی از این قالب‌ها مصارف انبوه دارند و برخی دیگر برای مصارف محدود مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برای رسیدن به این مهم، مدل تزریق ترموپلاستیک یکی از معمول‌ترین راه‌های ممکن خواهد بود. ترمو پلاستیک، ساختاری پلیمری است که به‌دفعات بسیار ذوب و فرم داده می‌شود و درنهایت دوباره خشک می‌شود. این پروسه تا جایی ادامه پیدا می‌کند، که محصول نهایی آماده تبدیل باشد. این فرایند بیشتر از اینکه یک اثر شیمیایی باشد، یک اثر فیزیکی است و تنها از شکلی به شکل دیگر تبدیل می‌شود. تمامی این فرایندها در حین ساخت ترموست انجام می‌شوند، از همین رو بهتر است قبل از هر چیزی نوع ترمو پلاستیک را با محصول مد نظر تطبیق دهید. به همین دلیل انتخاب قالب مناسب برای تزریق این مواد ارجحیت پیدا می‌کند.

شیوه‌های بسیاری برای قالب سازی پلیمر و فراورده‌های پلاستیکی وجود دارند. هر کدام این شیوه‌ها مصرف خاصی دارند و بسته به مصرفشان معایب و مزایای خود را دارند. در این مقاله، قصد داریم تا به صورت خلاصه به بررسی این روش‌ها بپردازیم.

قالب‌سازی ناحیه‌ای و درونی

قالب‌سازی ناحیه‌ای یا بخشی، به فرایند تزریق پلیمر ذوب‌شده بر روی سطحی دیگر گفته می‌شود. این سطوح تقریباً هر چیزی می‌توانند باشند و جنس نمی‌شناسند. مواد این سطوح معمولاً فلزات هستند و هدف این فرایند، بالابردن کارآمدی یک محصول است. این محصول که بیشترین نمود در زندگی‌ روزمره ما را دارد، به ‌وفور در اطراف یافت می‌شود. ماده اولیه این تولیدات معمولاً ترموپلاستیک الاستومر یا همان TPE است. این ماده در انواع و اقسام شیوه‌های تزریق استفاده می‌شود، اما مهم‌ترین کاربرد آن در همین زمینه است. ساده‌ترین مثال این نوع این تزریق پلاستیک هم، پلاستیک نرمی است، که در دسته مسواک همه ما وجود دارد.

به‌ مانند قالب‌سازی ناحیه‌ای، شیوه بعدی در تزریق پلاستیک؛ پروسه چسباندن دو جسم یا بیشتر به یک ‌تکه مجزا و تولید محصول نهایی با استفاده از دستگاه تزریق پلاستیک است. این شیوه از تزریق به این دلیل مهم است، که می‌تواند نیاز به افزایش سایر مواد برای یکپارچه نگه‌داشتن محصول نهایی را از بین ببرد. شاید بهترین راه برای تکمیل فراورده‌های لاستیکی این سبک از قالب‌سازی باشد .

قالب‌سازی بادی

این شیوه از قالب سازی پلاستیک دقیقاً به‌مانند هنر شیشه‌سازی، به پروسه شکل دادن یک شی با استفاده از باد اطلاق می‌شود. در این شیوه، لوله‌ای برای انتقال باد، توده‌ای از پلاستیک را به خود وصل می‌کند و درنتیجه این کار، توده پلاستیکی پس از مدتی با استفاده از باد به شکل و فرم نهایی خود می‌رسد. وقتی‌که توده پلاستیک شکل داده ‌شد؛ سرد می‌شود و به‌راحتی می‌توان آن را از لوله انتقال باد جدا کرد. پس از انجام این مرحله محصول به بخش بعدی تولید منتقل می‌شود. در این شیوه که اکثراً برای ساخت بطری‌های پلاستیکی به‌کاربرده می‌شود، از ترموپلاستیک های بسیاری استفاده می‌شود. پلی‌اتیلن کم چگال، پلی‌اتیلن چگال، پولی پروپیلن و پولیوینل کلراید تنها تعدادی از موادی هستند، که در این پروسه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

قالب‌ گیری پرسی

این روش به قرار دادن یک‌تکه پلاستیک داغ داخل یک قالب داغ گفته می‌شود. در نتیجه، با فشرده کردن قالب می‌توان شکل دلخواه خود را از مواد اولیه پلاستیک به دست آورد. وقتی‌که پلاستیک سرد شد، از قالب جدا شده و وارد فاز احیا می‌شود. در این بخش، تیم تولید این ماده مطمئن می‌شوند که کیفیت شیمیایی این پلاستیک تغییر نکرده و شکل نهایی آن ‌مانند دلخواه است. این کار به این دلیل انجام می شود، که برخی از تولیدات این روش دچار اختلالات فیزیکی شده و باید از خط تولید خارج شوند.

این شیوه از قالب‌سازی یکی از راه‌های ایده‌ال برای قالب‌گیری پلاستیک است. از طرفی کم‌هزینه و از طرفی دیگر کیفیت و ثبات بیشتری برای تولید نهایی به همراه دارد. به همین دلیل، این شیوه از قالب‌سازی معمولاً برای بهترین مراکز ساخت قطعات اتومبیل و شرکت‌های تولید انبوه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قالب‌سازی اکستروژن

در این شیوه پیچیده از قالب سازی، به جای استفاده از داخل یک قالب از اطراف آن استفاده می‌شود. به ‌این ‌ترتیب، پلاستیک ذوب‌شده میان جداره‌ای باریک قرار می‌گیرد و شکلی تیوبی و دراز به خود می‌گیرد. شکلی که اطراف قالب را احاطه کرده است، نشانگر محصول نهایی است، هنگامی که پلاستیک شکل‌گرفته خنک شد، از قالب جدا می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مدل از قالب‌سازی برای تولید محصولات توخالی مورد استفاده قرار می‌گیرد و بیشتر برای تولید لوله، نی، تیوب، و اشکال مشابه به‌ کار برده می‌شود.  یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این سبک از قالب‌سازی، اشکال مختلفی است که تولیدکنندگان می‌توانند از آن‌ها بهره ببرند. اشکال U،T، L  تنها بخشی از شکل های مورد استفاده در این سبک از قالب‌سازی هستند.

مدل دورانی

این شیوه که در نام‌های دیگر به قالب‌سازی روتو هم معروف است، از حرارت بالا و حرکت‌های دورانی بهره می‌برد تا درون قالب را پر کند. برای شروع، داخل قالب با پودر پلیمر پر می‌شود. پس ‌از آن، قالب داغ می چرخد و توسط دو انبر عمودی پودر را به داخل قالب می‌چسباند. درنهایت، این قالب سرد شده از ماده‌ای که داخل آن شکل‌ گرفته جدا می‌شود. این شیوه از قالب‌سازی برای ساخت کانتینرهای بزرگ و توخالی استفاده می‌شود. البته باوجود کاربردهای بسیار و کم‌هزینه بودنش اصلاً به‌صرفه نیست، چون زمان بسیاری برای تولید هر یک از قطعات صرف می‌شود‌‌. بااین‌حال، در روش قالب‌سازی روتو، کمترین میزان ضایعات پلاستیک در فرایند تولید وجود دارد و آسیب کمتری نیز به محیط ‌زیست وارد می‌شود.